Ам адæмы тæригъæдты уæзæй... ныкъæдз дæн. Дæуæн та зæххыл уæз кæнынц, нымæц дæр сын нæй. (Козаты Х. Тæригъæдтæ.)
Фразеологический словарь иронского диалекта. - Цхинвал:, Полиграфическое производственное объединение РЮО, 2-е дополненное издание. . Составил Дзабиты З. Т., Редактор издания Дзиццойты Ю. А..
КЪÆХТÆ НÆ ХÆЦЫНЦ ЗÆХХЫЛ — Цырд змæлын, кæнæ истæуыл тынг цин кæнын. Циндзинад зæрдæйыл базыртæ садзы – къæхтæ нæ хæцынц зæххыл. (Гафез. Уацмыстæ. 1955.) … Фразеологический словарь иронского диалекта
УДЫ БÆСТÆ КÆНЫН — Чидæр цух цæмæй уа, уымæй йын балæггад кæнын, хъæуæг хъуыддаг ын саразын. Ацы ног зæххыл йæ бæрзонддзинады фæрцы куы цæрæм, удыбæстæ нын куы скодта, бакæс ма нæ къутутæм. (Букуылты А. Зарæг баззад цæргæйæ.) … Фразеологический словарь иронского диалекта
САУ МИТÆ КÆНЫН — Æвзæр, æнæгъдау хъуыддæгтæ аразын. Дæ сау митæ зæххыл уæз куы нæ кæнынц. Æртын æвдæм азы... нæ зынгæ лæгты чи бабын кодта? (Козаты Х. Æнæныгæд мард.) Мæ мад... мæ хæстæджытæ куы базоной, цавæрдæр цъæхкъандзолджын... мæм фыстæг æрбаппæрста уый,… … Фразеологический словарь иронского диалекта
ХИ НÆ ФÆХЪÆСТÆ КÆНЫН — Ницы ацаходын, аназын. Дæ туджы дыууæ бонгæн хуымзæххыл цы хор æрзайа, уымæй æз мæхи нæ фæхъæстæ кæндзынæн. – Хуыбылоны хъарджытæм... Борнæф... раздæхт. (Биазырты Д. Гæнах.) … Фразеологический словарь иронского диалекта
ДЖЕОРГУЫБА — Ирон адæмы кадджындæр æмæ дзаджджындæр бæрæгбæттæй иу. Фæззæджы фæстаг мæйы æртыккаг хуыцаубоны райдайы æмæ ахæссы къуыри. Хуыцаубоны йæ райдайынц, галтæ чи фергæвды, уыдон. Уыцы бон хонгæ дæр кæнынц Галæргæвдæн хуыцаубон. Къуырисæры изæрæй та… … Словарь по этнографии и мифологии осетин
ХЕТÆДЖЫ УАСТЫРДЖИЙЫ КУВÆНДОН — см. Священная роща Хетага – Хуыцау, табу Дын уæд! – Хуыцау, хистæрæй, кæстæрæй, сылгоймагæй, нæлгоймагæй Дыл нæхи фæдзæхсæм æмæ нын ахъазгæнæг у. – Хуыцау, зæххыл цыдæриддæр цæуы – цинæй дæр, зианæй дæр – иууылдæр Дæуæй аразгæ сты, æмæ Дæм фылдæр … Словарь по этнографии и мифологии осетин
НАРТÆ — Нарты кадджыты сæйраг архайджытæ, хъæбатыр, зондджын, зонынджын æмæ æгъдауджын адæмы хатт. Ирон адæм сæ хонынц сæ таурæгъон фыдæлтæ. Хуыцау сæ сфæлдыста уæйгуыты фæстæ. Иу кадæг нын Нарты равзæрды тыххæй афтæ дзуры: – Хуыцау дунейы куы сфæлдыста … Словарь по этнографии и мифологии осетин
УАСТЫРДЖИ — Ирон мифологийы нæлгоймæгтыл (сылгоймæгтæ йын йæ ном дзургæ дæр нæ кæнынц, хонынц æй ЛÆГТЫ ДЗУАР) æмæ бæлццæттыл армдарæг зæд. Стыр Хуыцауы фæстæ Уастырджи ирон динон дунеæмбарынады ахсы дыккаг бынат. Цæры уæларвы. Уымæн, æрмæстдæр уымæн ис бар… … Словарь по этнографии и мифологии осетин
ХУЫЦАУ — тж. ИУНÆГ СТЫР ХУЫЦАУ Ирон адæм æнусты дæргъы мингай азты табу кæны, кувы æмæ нымдгæнгæ царды хорздзинæдтæ куры Дунескæнæг Иунæг Стыр Хуыцауæй. Ирон адæмы зонды раджы ныффидар, чырыстон, пысылмон дин нæ, фæлæ ма иннæ рагондæр динтæ дæр куы нæма… … Словарь по этнографии и мифологии осетин
БÆЛДÆРÆН — Бæлдæрмæ кувæн бæрæгбон. Уалдзыгон бæрæгбон. Æрлæууы, æрдз йæ зымæгон фынæйæ куы райхъал вæййы, рæдзæ мæдзæ куы нал фæкæны, фæлæ Хуры хъарммæ бынтондæр куы базмæлы, уæд. Æхсæв æмæ бон сæ бартæ кæрæдзимæ куы радтынц æмæ бон даргъдæр кæнын куы… … Словарь по этнографии и мифологии осетин
